Według najnowszych danych, w 2023 roku wskaźnik dominicantes, czyli odsetek osób uczestniczących w niedzielnej mszy świętej, wyniósł 29,02%, zaś wskaźnik communicantes, określający odsetek przystępujących do komunii świętej, osiągnął 14,02%. W porównaniu z rokiem 2022 oznacza to spadek dominicantes o 0,5 punktu procentowego oraz wzrost communicantes o 0,1 punktu procentowego.
Najwyższe wskaźniki w diecezjach
Najwyższy odsetek uczestnictwa w niedzielnych mszach świętych odnotowano w:
- diecezji tarnowskiej (60,5%),
- diecezji rzeszowskiej (53,2%),
- diecezji przemyskiej (49,1%).
Z kolei najwyższy wskaźnik communicantes osiągnęły:
- diecezja tarnowska (24,4%),
- diecezja zamojsko-lubaczowska (21,1%),
- diecezja białostocka (20,1%).
Trendy w uczestnictwie
Dane wskazują na utrzymującą się tendencję spadkową, jeśli chodzi o regularne uczestnictwo w niedzielnych mszach świętych, przy jednoczesnym niewielkim wzroście liczby osób przystępujących do komunii. Diecezja tarnowska pozostaje liderem zarówno pod względem wskaźnika dominicantes, jak i communicantes, co świadczy o silnym przywiązaniu wiernych do praktyk religijnych w tym regionie.
Wskaźniki te są istotnym narzędziem do monitorowania religijności Polaków i jej zmian na przestrzeni lat.
Wskaźniki dominicantes i communicantes w latach 1980 – 2023
Wskaźnik dominicantes w 2023 roku według parafii w procentach
Dominicantes – (nazwa pochodzi od łac. dominus – Pan; dominica – niedziela), jest to statystyczny wskaźnik informujący o procencie osób obecnych na niedzielnych Mszach św. (w wybraną niedzielę roku) w odniesieniu do liczby katolików zobowiązanych do uczestnictwa we Mszy św. na danym obszarze (np. parafia, diecezja, województwo itp.). Wskaźnik ten jest wykorzystywany do charakterystyki skali praktyk religijnych katolików w Polsce. Metodologię badania opracowali ks. Witold Zdaniewicz i Lucjan Adamczuk, którzy w 1979 r. w ramach Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego przeprowadzili pierwsze badanie pilotażowe tego typu, a w 1980 r. zaplanowali i zorganizowali badanie pełne we wszystkich polskich parafiach katolickich (zob. również dominicantes |metodologia badania).
Wskaźnik dominicantes w 2023 roku według parafii w procentach
Dominicantes | metodologia badania – w jedną wybraną niedzielę w danym roku odbywa się liczenie osób uczestniczących we Mszy św. (przeważnie przy pomocy służby liturgicznej). Termin realizacji badania nie powinien wypadać w okresie wakacyjnym, świąteczny, mrozów lub innych czynników zaburzających pomiar tj. zwiększających lub zmniejszających frekwencje osób w kościołach. Niedzielę spełniającą takie warunki określamy jako „statystyczną niedzielę” – zazwyczaj jest to niedziela października lub listopada. Liczbę zobowiązanych do uczestnictwa w niedzielnej Mszy św. określono na 82 % populacji katolików (według wyliczeń Zdaniewicza i Adamczuka) zamieszkujących dany obszar (np. parafie, diecezję) i przez wszystkie lata badania pozostała niezmienna. Przez „katolików” rozumiane są osoby ochrzczone z wyłączeniem osób, które dokonały formalnego aktu wystąpienia z Kościoła. Zgodnie z Kodeksem Prawa Kanonicznego z obowiązku uczestnictwa w niedzielnej Mszy św. zwolnione są: osoby starsze, chore, matki/ojcowie opiekujące(y) się małymi dziećmi, dzieci do lat 7 i inne osoby mające obiektywne przesłanki uniemożliwiające partycypacje w niedzielnym nabożeństwie – łącznie zgodnie z wyliczeniami Zdaniewicza i Adamczuka jest to 18 % populacji. Liczbę katolików danej parafii ISKK pozyskuje za pośrednictwem proboszcza.
Wskaźniki communicantes względny w 2023 według diecezji
Aby precyzyjniej przedstawić przemiany polskiej religijności, w tym roku wprowadzono wskaźnik communicantes względny. Jest to statystyczny wskaźnik informujący o procencie osób przyjmujących Komunię św. w trakcie niedzielnych Mszy św. względem liczby osób obecnych na Mszy św. W perspektywie ostatnich lat widać, że rośnie w Polsce liczba katolików, którzy przyjmują Komunię św. w trakcie niedzielnych Mszy św. Communicantes względny w 2015 roku wyniósł 42,8, zaś w 2023 roku 48,3.
