Polska przed 1939 r. i po 1945 r. – porównanie najważniejszych wskaźników

Przemiany społeczne i gospodarcze, jakie zaszły w Polsce po 1945 r., miały korzenie sięgające II wojny światowej. Dlatego też podzielić je trzeba na dwa etapy. W pierwszym etapie, w latach II wojny światowej, reglamentacja i wywłaszczenia niemieckie oraz sowieckie, zniszczenia oraz śmierć i emigracja właścicieli przedwojennych podkopały fundamenty dotychczasowego systemu, w drugim etapie – zaraz po zakończeniu wojny – system rządów narzuconych Polsce siłą przez ZSRR doprowadził do trwałych zmian. W wyniku nacjonalizacji przemysłu i bankowości większość majątku narodowego (poza rolnictwem) znalazła się w ręku państwa, a system regulacji rynkowej został zamieniony na system nakazowo-rozdzielczy.

Dane – jeśli nie zaznaczono inaczej – podaje się dla obowiązującego w danym okresie zakresu terytorialnego; w przypadku lat przedwojennych i powojennych odnoszą się zatem do obszarów nieporównywalnych. Prezentowany podział na ziemie dawne oraz ziemie zachodnie i północne dotyczy powierzchni Polski po II wojnie światowej, tj. obszaru w skład którego weszły:
– ziemie dawne, należące do II Rzeczypospolitej, które pozostały w granicach Polski po 1945 r. oraz byłe Wolne Miasto Gdańsk,
– ziemie zachodnie i północne, które znalazły się w granicach Polski po 1945 r. na podstawie umowy poczdamskiej

Polska w 1939 r. stan w dniu 31 VIII

Polska w 1947 r. stan w dniu 1 IV

Powierzchnia i granice Polski

Granica państwowa Polski

Ludność Polski

Miasta w 1946 r. na tle miast liczących w 1939 r. 100 tys. i więcej ludności

Straty ludności Polski w czasie wojny

Zniszczenia wojenne nieruchomości miejskich w 1945 r.

Produkcja niektórych wyrobów

Mimo olbrzymich zniszczeń poziom produkcji i dochodu sprzed wojny został przywrócony w podobnym tempie jak w innych państwach europejskich.

---

Opracowanie GUS „1939–1945 Pro Memoria”.

BIBLIOGRAFIA

[1] Encyklopedia PWN, http://encyklopedia.pwn.pl, 1997–2014 WN PWN SA

[2] Historia Polski w liczbach. Państwo i społeczeństwo, GUS, tom I, Warszawa 2003

[3] Historia Polski w liczbach. Gospodarka, GUS, tom II, Warszawa 2006

[4] Historia Polski w liczbach. Rolnictwo. Leśnictwo, GUS, zeszyt 2, Warszawa 1991

[5] Majewski Piotr M., Największa bitwa miejska II wojny światowej, Biuletyn IPN, nr 8–9, Warszawa 2004

[6] Mały Rocznik Statystyczny 1939, GUS, Warszawa 1939

[7] Polska 1918–1988, GUS, Warszawa 1989

[8] Rocznik Statystyczny 1947, GUS, Warszawa 1947

[9] Rocznik Statystyczny 1948, GUS, Warszawa 1949

[10] Rocznik Statystyczny 1949, GUS, Warszawa 1950

[11] Zarys historii Polski w liczbach. Społeczeństwo. Gospodarka, GUS, Warszawa 2012

[12] Zniszczenia wojenne w zabudowie miast i wsi według stanu w dniu 1 V 1945 r., GUS, Warszawa 1967