Uchodźcy na świecie – raport za 2018 rok

W 2018 r. liczba osób uciekających od wojny, prześladowań i konfliktów przekroczyła 70 milionów. To najwyższe statystyki, jakie UNHCR, Agencja ONZ ds. Uchodźców, odnotowała w ciągu prawie 70 lat swojej działalności.

Dane z przygotowanego przez UNHCR raportu rocznego Global Trends, który opublikowano dzisiaj, pokazują, że obecnie niemal 70,8 miliona ludzi jest przesiedlanych siłą.

By przedstawić te statystyki w szerszym kontekście – to dwa razy tyle co 20 lat temu, o 2,3 miliona osób więcej niż przed rokiem oraz nieco więcej niż wynosi populacja Tajlandii i nieco mniej niż populacja Turcji.

Liczbę 70,8 miliona należy uznać za ostrożne szacunki, zwłaszcza że jedynie w pewnym stopniu uwzględnia ona kryzys w Wenezueli. Od 2015 r. w sumie ok. 4 milionów Wenezuelczyków opuściło swój kraj, co oznacza, że jest to dziś jeden z największych światowych kryzysów uchodźczych. Choć większość z tych osób potrzebuje międzynarodowej ochrony, obecnie zaledwie ok. pół miliona z nich podjęło kroki, by formalnie ubiegać się o azyl.

– Te statystyki wskazują na to, że w dalszym ciągu odnotowujemy długoterminową tendencję zwyżkową, jeśli chodzi o liczbę osób szukających bezpiecznego schronienia przed wojną, konfliktami i prześladowaniami. W dyskusjach o uchodźcach i migrantach często dominuje język podziałów, ale obserwujemy też wiele przejawów hojności i solidarności, zwłaszcza ze strony społeczności, które przyjmują dużą liczbę uchodźców. Widzimy ponadto niespotykane dotąd zaangażowanie nowych podmiotów, m.in. podmiotów działających na rzecz rozwoju, prywatnych przedsiębiorstw i osób prywatnych, co nie tylko odzwierciedla porozumienie Global Compact w sprawie uchodźców, ale także stanowi działanie w myśl jego założeń – mówi wysoki komisarz Narodów Zjednoczonych ds. uchodźców Filippo Grandi. – Musimy postawić sobie te pozytywne przykłady za wzór i okazywać dwa razy więcej solidarności tym tysiącom niewinnych ludzi, którzy każdego dnia są zmuszeni opuścić swoje domy.

Liczba 70,8 miliona osób podana w raporcie Global Trends obejmuje trzy główne grupy. Pierwsza to uchodźcy, czyli osoby zmuszone do opuszczenia swojego kraju z powodu konfliktu, wojny lub prześladowań. W 2018 r. liczba uchodźców na całym świecie wyniosła 25,9 miliona – o 500 tysięcy więcej niż w roku 2017. Uwzględnia ona 5,5 miliona uchodźców z Palestyny, którzy znajdują się pod opieką Agendy Narodów Zjednoczonych dla Pomocy Uchodźcom Palestyńskim na Bliskim Wschodzie.

Drugą grupę stanowią osoby ubiegające się o azyl, czyli takie, które przebywają poza swoim krajem ojczystym i są objęte międzynarodową ochroną, ale czekają na ostateczną decyzję w sprawie wniosku o nadanie im statusu uchodźcy. Pod koniec 2018 r. na całym świecie było 3,5 miliona osób ubiegających się o azyl.

Trzecią i największą grupą są osoby wewnętrznie przesiedlone (IDP), czyli zmuszone do przeniesienia się na inny teren w granicach własnego kraju, których jest 41,3 miliona.

Utrzymująca się ogólna tendencja zwyżkowa sprawiła, że liczba przesiedlonych przekroczyła poziom, przy którym można znaleźć rozwiązania służące pomocy takim osobom. W przypadku uchodźców najlepszym rozwiązaniem jest umożliwienie im dobrowolnego powrotu do domu w bezpieczny sposób i z poszanowaniem ich godności. Do innych rozwiązań należą integracja ze społecznością przyjmującą lub przesiedlenie do innego kraju. W 2018 r. przesiedlonych zostało jednak zaledwie 92 400 uchodźców, co stanowi mniej niż 7 procent osób czekających na przesiedlenie. Około 593 800 uchodźców zdołało wrócić do domu, a 62 600 poddało się procedurze naturalizacji.

– W każdej sytuacji, gdy mamy do czynienia z uchodźcami, niezależnie gdzie i bez względu na to, jak długo to trwa, należy wciąż kłaść nacisk na znajdowanie najlepszych rozwiązań i eliminowanie przeszkód, które uniemożliwiają tym ludziom powrót do domu – powiedział Grandi. – To trudna praca, w którą UNHCR wciąż się angażuje, ale która wymaga także solidarnego działania wszystkich krajów na rzecz wspólnego dobra. To jedno z największych wyzwań naszych czasów.

****

Raport Global Trends 2018 – 8 faktów o uchodźcach, które trzeba znać

• DZIECI: W 2018 r. połowę uchodźców stanowiły dzieci, z czego wiele (111 000) było samych i bez swoich rodzin.
• MAŁE DZIECI: W raporcie dotyczącym Ugandy podano liczbę 2800 dzieci w wieku do 5 lat będących uchodźcami, które były same lub rozdzielone ze swoimi rodzinami.
• ZJAWISKO MIEJSKIE: Jest większe prawdopodobieństwo, że uchodźca będzie mieszkał w mieście lub metropolii (60%) niż na obszarze wiejskim lub w obozie.
• BOGACI I BIEDNI: Kraje o wysokim dochodzie przyjmują średnio 2,7 uchodźcy na 1000 mieszkańców; kraje o średnim i niskim dochodzie przyjmują średnio 5,8 uchodźcy; kraje najbiedniejsze przyjmują jedną trzecią łącznej liczby uchodźców na całym świecie.
• MIEJSCA POBYTU: Około 80% uchodźców przebywa w krajach sąsiadujących z ich ojczyznami.
• CZAS TRWANIA: Prawie 4 na 5 uchodźców znajduje się w sytuacji przesiedlenia, która trwa przynajmniej 5 lat. Jeden uchodźca na 5 znajduje się w sytuacji przesiedlenia, która trwa co najmniej 20 lat.
• NOWE OSOBY UBIEGAJĄCE SIĘ O AZYL: Największa liczba nowych wniosków o azyl złożonych w 2018 r. pochodzi od Wenezuelczyków (341 800).
• PRAWDOPODOBIEŃSTWO: W skali populacji ogólnej odsetek uchodźców, osób ubiegających się o azyl lub wewnętrznie przesiedlonych wynosi obecnie 1 na 108 osób. Dziesięć lat temu ta proporcja wynosiła 1 na 160 osób.