Według danych UNHCR, 8,09 mln Ukraińców (stan na dzień 23.02.2023 r.) znalazło się za granicą z powodu wojny. Z tego aż 1,56 mln przebywa w Polsce. Polska przyjęła najwięcej uchodźców w stosunku do ich globalnej liczby. Wielu z nich znalazło też schronienie w Niemczech (1,06 mln) i Czechach (0,5 mln). Również udział uchodźców ukraińskich w polskim społeczeństwie jest wysoki i wynosi prawie 4 proc. Wyższy udział mają: Czarnogóra (5,2 proc.), Estonia (4,8 proc.), Czechy (4,5 proc.) i Mołdawia (4,1 proc.).
Według szacunków OECD, napływ uchodźców z Ukrainy spowodował, że w 2022 r. zasób siły roboczej w UE wzrósł o 0,2-0,8 proc. (0,3-1,3 mln osób), ale w poszczególnych krajach mógł być większy. Do państw z szacowanym największym wzrostem zasobu siły roboczej należą: Czechy (+2,2 proc.), Polska (+2,1 proc.) i Estonia (+1,9 proc.). Zważywszy, że napływ uchodźców zasilił rynek pracy w Polsce, który w niektórych branżach wykazywał niedobory pracowników, nie powinno dojść do wypychania Polaków z rynku pracy i obniżania ich wynagrodzeń.
Udział uchodźców z Ukrainy w liczbie ludności w wybranych krajach europejskich (w proc.)
Według szacunków Narodowego Banku Ukrainy (NBU), dodatkowy wzrost PKB w Polsce, Czechach i Estonii może wynosić ok. 1,2 pkt. proc. rocznie. Nieco mniejsze przyrosty mogą nastąpić na Węgrzech, Łotwie, Słowacji, Litwie i w Rumunii (+0,8 pkt. proc. rocznie). Według innych opracowań wzrost ten może być mniejszy. Deloitte ocenia go na 0,2-3,5 proc. rocznie przez pierwszych pięć lat w zależności od efektywności polityki integracyjnej. Oxford Economics szacuje natomiast wzrost o 1,2-2 proc. do 2030 r., zależnie od przyjętego wariantu napływu uchodźców i przewiduje, że w kolejnych latach pozytywny wpływ na PKB będzie nieco większy – 1,7-2,9 proc. do 2050 r.
Według NBU, napływ uchodźców może spowodować wzrost produkcji przemysłowej o 2,2-2,3 proc. W krajach przyjmujących najwięcej uchodźców z Ukrainy, ich pobyt przyczynił się do zwiększenia indywidualnej konsumpcji, pozytywnie wpływając na obroty handlu detalicznego. Według danych Credit Agricole, napływ uchodźców do Polski był głównym czynnikiem zwiększającym sprzedaż detaliczną w marcu 2022 r., szczególnie ubrań i butów, mebli, AGD i RTV.
Napływ uchodźców postawił kraje UE przed licznymi wyzwaniami
Agresja Rosji na Ukrainę przyczyniła się do wzrostu inflacji, a obecność większej liczby osób, które potrzebowały mieszkań spowodowała wzrost stawek wynajmu, szczególnie w Polsce i Estonii (wzrost o ok. 20 proc.). Napływ uchodźców zmusił też kraje goszczące do zwiększenia wydatków publicznych, szczególnie na edukację, opiekę zdrowotną i infrastrukturę. Według szacunków IFW Kiel, wydatki te w Polsce, Estonii i Czechach mogą przekroczyć 1 proc. PKB. Natomiast Europejski Bank Inwestycyjny szacuje je na 4-6 proc. PKB na Węgrzech, w Polsce i Czechach.
Z badań Centrum Ekonomicznych Strategii w Ukrainie, przeprowadzonych wśród ukraińskich uchodźców w różnych krajach Europy, wynika, że im dłużej trwa wojna, tym więcej Ukraińców znajdzie pracę za granicą i przystosuje się do życia, chociaż 32 proc. uchodźców zamierza wrócić do Ukrainy jak najszybciej. Część jednak uważa, że perspektywy dla ich dzieci są lepsze za granicą, więc są gotowi znosić niedogodności ze względu na ich przyszłość. Ponadto osoby, które wyjechały za granicę ze strefy działań wojennych, mogą nie mieć dokąd wrócić, zatem powrót zależy od szybkiej odbudowy ich regionów lub zapewnienia wsparcia w celu przeniesienia się do innych części Ukrainy.
