Spożycie na mieszkańca – faktyczny wyznacznik poziomu życia w UE

PKB na mieszkańca często traktuje się jako wyznacznik poziomu dobrobytu danego kraju, niekoniecznie jest on jednak odpowiednim wskaźnikiem rzeczywistego poziomu życia gospodarstw domowych. Do tego celu lepszym wskaźnikiem jest spożycie indywidualne skorygowane na mieszkańca.

W rachunkach narodowych wydatki na spożycie ostateczne w sektorze gospodarstw domowych oznaczają wydatki na dobra i usługi, które kupują i za które płacą gospodarstwa domowe. Spożycie indywidualne skorygowane natomiast dotyczy dóbr i usług rzeczywiście konsumowanych przez osoby fizyczne, niezależnie od tego, czy takie dobra i usługi zostały kupione i opłacone przez gospodarstwa domowe, przez rząd czy też przez instytucje niekomercyjne.

W międzynarodowych porównaniach ilościowych spożycie indywidualne skorygowane często traktuje się jako preferowany miernik, gdyż nie ma na nie wpływu fakt, że organizacja świadczenia niektórych ważnych usług konsumowanych przez gospodarstwa domowe, takich jak opieka zdrowotna i edukacja, jest w poszczególnych krajach mocno zróżnicowana. Np. jeśli usługi dentystyczne w jednym kraju opłacane są przez rząd, a w innym kraju przez gospodarstwa domowe, międzynarodowe porównanie oparte na wydatkach na spożycie ostateczne w sektorze gospodarstw nie byłoby miarodajne, w przeciwieństwie do porównania opartego na spożyciu indywidualnym skorygowanym.

Wskaźniki wielkości spożycia indywidualnego skorygowanego na mieszkańca w poszczególnych krajach

Ogólnie rzecz biorąc, poziomy spożycia indywidualnego skorygowanego na mieszkańca są nieco bardziej jednorodne niż PKB, jednak nadal między państwami członkowskimi UE występują istotne różnice. Dla ilustracji, w 2010 r. w przedziale od 95 do 121% średniej UE mieściło się trzynaście krajów, podczas gdy poziom PKB na mieszkańca wynosił w nich od 90 do 133%.

Luksemburg utrzymuje swoją pozycję jako kraj o najwyższym poziomie spożycia indywidualnego skorygowanego na mieszkańca w UE, wynoszącym 50% powyżej średniej 27 państw członkowskich UE. O państwie tym można wprawdzie powiedzieć, że stanowi „klasę samo dla siebie” pod względem PKB, jednak w odniesieniu do spożycia indywidualnego skorygowanego nie jest to już takie oczywiste. Wynika to między innymi z faktu, że wydatki na spożycie ponoszone przez obcokrajowców pracujących w Luksemburgu wykazywane są w rachunkach narodowych krajów ich zamieszkania.

Pod względem wielkości spożycia indywidualnego skorygowanego wśród państw członkowskich UE na drugim miejscu plasuje się Zjednoczone Królestwo, gdzie wskaźnik ten wynosi 21% powyżej średniej, przy PKB na mieszkańca wynoszącym 12% powyżej średniej UE. Z kolei w Irlandii spożycie indywidualne skorygowane na mieszkańca było zaledwie minimalnie wyższe od średniego poziomu UE, natomiast PKB na mieszkańca był o 28% większy od średniej. Irlandia, trzy kraje bałtyckie i Islandia to państwa, których względna pozycja w okresie 2008–2010 uległa bardzo poważnemu osłabieniu.