Zachorowalność na wybrane choroby zakaźne w Polsce

Bezpłatne szczepienia ochronne wśród dzieci i młodzieży w Polsce są nadal powszechne(1) . Większość chorób zakaźnych występuje znacznie rzadziej. Od 2001 r. nie stwierdzono na przykład zachorowań na błonicę oraz porażenie dziecięce nagminne wywołane dzikim szczepem wirusa polio, a od 2016 r. również wirusem szczepionkowym. Publikujemy najnowszy raport GUS.

Tężec i krztusiec

W ciągu 2018 r. stwierdzono jedynie 8 przypadków zachorowań na tężec, tj. o 3 przypadki mniej niż rok wcześniej. O ponad połowę zmniejszyła się również liczba zachorowań na krztusiec – wykryto 1,5 tys. przypadków, podczas gdy przed rokiem – ponad 3 tys. Krztusiec występował na terenie całego kraju, zwłaszcza w województwie łódzkim (blisko 13 przypadków na 100 tys. ludności) i kujawsko-pomorskim, najrzadziej natomiast w województwie warmińsko-mazurskim, lubelskim, podkarpackim, opolskim i świętokrzyskim – mniej niż 2 zachorowania na 100 tys. ludności.

Odra

W 2018 r. znacznie wzrosła – ponad pięciokrotnie – liczba zachorowań na odrę; stwierdzono 359 przypadków, podczas gdy przed rokiem tylko 63. Odrę wykrywano głównie u mieszkańców województwa mazowieckiego – 127 przypadków (blisko 1/3 wszystkich zachorowań), jak również podkarpackiego i śląskiego (odpowiednio 45 i 32 zachorowania). Pojedyncze przypadki odry odnotowano u mieszkańców województwa podlaskiego, świętokrzyskiego, zachodniopomorskiego i kujawsko-pomorskiego. W województwie lubuskim odry nie stwierdzono.

Wirusowe zapalenie wątroby

W porównaniu do poprzedniego roku, w 2018 r. zmniejszyła się częstość wykrywania wirusowego zapalenia wątroby (WZW) wszystkich typów. Wyraźnie niższa była liczba stwierdzonych nowych zachorowań na WZW typu A – zarejestrowano 1445 przypadków, podczas gdy przed rokiem w skali kraju było ich 3006.

Zachorowania na niektóre choroby w 2018 r.

Źródło: dane Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – PZH.

Niższa była również – w porównaniu z rokiem ubiegłym – o blisko 570 przypadków liczba zachorowań na WZW typu C i spadła ona znacznie poniżej 4 tys. Nieznacznie zmniejszyła się liczba stwierdzonych nowych przypadków WZW typu B (3,2 tys., tj. o prawie 170 mniej niż przed rokiem). Najwięcej przypadków WZW typu A zarejestrowano w województwie śląskim (809) – w sumie 56% ogółu zachorowań w skali kraju, a w następnej kolejności w województwie mazowieckim i kujawsko-pomorskim – odpowiednio 134 i 103 przypadki. Relatywnie najwięcej przypadków zachorowań na WZW typu B stwierdzono u mieszkańców województwa łódzkiego, kujawsko-pomorskiego, wielkopolskiego oraz podlaskiego i śląskiego; na 100 tys. ludności przypadało od 10 do 15 zachorowań, podczas gdy wskaźnik ten na poziomie kraju wynosił 8,3 zachorowań. Wirusowe zapalenie wątroby typu C bardzo licznie wykrywano u mieszkańców województwa lubuskiego, dolnośląskiego, zachodniopomorskiego, łódzkiego i kujawsko-pomorskiego, – co najmniej 12 zachorowań na 100 tys. ludności, najrzadziej u mieszkańców województwa podkarpackiego i małopolskiego – odpowiednio 3,3 i 4,8 i zachorowań na 100 tys. ludności.

Biegunki i bakteryjne zatrucia pokarmowe

W 2018 r. odnotowano 519 biegunek na 10 tys. dzieci do lat 2, podczas gdy w poprzednim roku 548. W tej grupie liczba zachorowań na biegunki wyniosła 40585, tj. o 1222 mniej niż w roku poprzednim. Zachorowania na salmonellozy i inne bakteryjne zatrucia pokarmowe pozostały na poziomie roku ubiegłego; na 100 tys. mieszkańców naszego kraju przypadało mniej niż 2 przypadki innych bakteryjnych zatruć pokarmowych, natomiast zakażeń salmonellozą – 26 przypadków. Niestety, można zaobserwować znaczny i postępujący wzrost liczby przypadków zachorowań na czerwonkę bakteryjną; stwierdzono 284 przypadki, podczas gdy w roku ubiegłym 44, a dwa lata wcześniej – 15. Czerwonkę rejestrowano głównie w województwie podkarpackim (89 przypadków), pomorskim (53) i zachodniopomorskim (34). W województwach: mazowieckim, łódzkim, małopolskim i wielkopolskim stwierdzono po 23–25 zachorowań oraz pojedyncze przypadki w śląskim, podlaskim, dolnośląskim, kujawsko-pomorskim, lubuskim i opolskim. W ciągu 2018 r. biegunki u dzieci do lat 2 najliczniej występowały w województwie pomorskim – 867 przypadków na 10 tys. Stosunkowo licznie biegunki rejestrowano również w województwie lubelskim, gdzie stwierdzono ponad 656 przypadków na 10 tys. dzieci w tej grupie wieku. Zakażenia salmonellozą najczęściej rejestrowano wśród mieszkańców województw: podkarpackiego, małopolskiego, mazowieckiego, opolskiego, świętokrzyskiego i zachodniopomorskiego. Na 100 tys. mieszkańców tych województw przypadało, bowiem od 29 do 42 zachorowań, podczas gdy analogiczny wskaźnik dla całego kraju wyniósł 26.

Gruźlica

Zmniejszyła się liczba nowych przypadków zachorowań na gruźlicę. Spadek ten jest zauważalny i następuje systematycznie. W ciągu 2018 r. gruźlicę stwierdzono u 5,5 tys. osób, co oznacza 300 przypadków mniej niż w roku poprzednim oraz ponad 950 mniej w porównaniu z rokiem 2016. Najczęściej występującą postacią gruźlicy w 2018 r. była gruźlica płuc – 95% wszystkich zachorowań; pozostałe 5% zmian gruźliczych dotyczyło innych narządów ciała (gruźlica pozapłucna). Uwzględniając zróżnicowanie terytorialne można stwierdzić, że w 2018 r. gruźlica we wszystkich postaciach relatywnie najczęściej była wykrywana u mieszkańców województwa lubelskiego – 23 przypadki na 100 tys. ludności, a w następnej kolejności wśród mieszkańców województwa śląskiego, mazowieckiego, świętokrzyskiego i łódzkiego (16–19 przypadków), podczas gdy wskaźnik dla kraju był wyraźnie niższy – 14 zachorowań na 100 tys. ludności.

Choroby weneryczne

Liczba przypadków zachorowań na choroby weneryczne utrzymuje się na tym samym poziomie. W 2018 r. nieznacznie spadła liczba zachorowań na kiłę; stwierdzono ponad 1,6 tys. przypadków, tj. o 65 mniej niż przed rokiem. Natomiast liczba wykrywanych zakażeń rzeżączką wyniosła 394, czyli odnotowano o 15 zachorowań więcej niż w 2017 r. Stosunkowo najwięcej przypadków chorób wenerycznych wykryto w województwie mazowieckim – 788 (blisko 40% wszystkich zachorowań), a także w województwie małopolskim, pomorskim, śląskim i dolnośląskim – odpowiednio 232, 190, 157 i 125 przypadków. W sumie w tych 5 województwach zdiagnozowano ponad 3/4 wszystkich przypadków kiły czy rzeżączki w Polsce.

(1) W ostatnim dziesięcioleciu wzrasta jednak systematycznie liczba przypadków uchylania się od szczepień obowiązkowych (w r. 2018 liczba ta wyniosła niemal 40 tys., o 1/3 więcej, niż w r. 2017) – dane na podst. NIZP – PZH, Szczepienia ochronne w Polsce w 2018 roku, Warszawa 2019, s. 85.