W Polsce relatywnie niewiele młodych osób łączy naukę z pracą. Wśród uczniów/studentów w wieku 15-29 lat odsetek pracujących w 2021 r. wynosił 12 proc. To prawie dwa razy mniej niż średnio w UE (23 proc.). Dysproporcje w tym zakresie pomiędzy krajami UE są duże.
Niekwestionowanym liderem jest Holandia, w której pracowało aż 70 proc. uczniów/studentów w danej kategorii. Na drugim biegunie jest Rumunia – tam odsetek
ten wyniósł zaledwie 2 proc.
Mniej więcej co trzeci student w naszym kraju podejmuje pracę zarobkową
Statystyki na szczeblu UE obejmują wszystkich uczniów i studentów w kategorii wieku 15-29 lat. Z perspektywy Polski ciekawsze wydaje się spojrzenie wyłącznie na studentów. Wśród osób będących na studiach licencjackich lub inżynierskich odsetek pracujących w 2021 r. wyniósł 27 proc. W przypadku studiów magisterskich było to 39 proc. Praca wśród studentów była nieco mniej rozpowszechniona w 2020 r. – zapewne ze względu na lockdown i pozostałe obostrzenia. Natomiast w 2021 r. wróciła już do poziomów sprzed pandemii.
Odsetek pracujących wśród uczniów/studentów w wieku 15-29 lat w 2021 r.
Wśród osób uczących się w trybie dziennym pracę podejmuje co szósty student. Decyzja o studiach wieczorowych lub zaocznych często może być powiązana z faktem wykonywania pracy zarobkowej. W przypadku studiów dziennych na początku tego etapu edukacyjnego praca jest rzadkością. W kolejnych latach studiów staje się nieco częstsza, ale i tak dotyczy mniejszości studentów. Przed pandemią COVID-19 w Polsce pracowało Tygodnik Gospodarczy PIE 22 września 2022 r. 13
14 proc. osób uczęszczających na dzienne studia licencjackie lub inżynierskie i 20 proc. osób będących na dziennych studiach magisterskich. W pandemii odsetki te spadły odpowiednio do 11 proc. i 14 proc.
Odsetek pracujących wśród studentów w Polsce
Źródło: opracowanie PIE na podstawie danych z BAEL GUS.
Ze względu na zmiany w konstrukcji badania informacje o łączeniu pracy ze studiami dziennymi od 2021 r. nie są już dostępne. Można przypuszczać, że – analogicznie jak w przypadku statystyk liczonych łącznie dla studentów wszystkich trybów – odsetki te wróciły w okolice wartości sprzed pandemii.
Trudno jednoznacznie ocenić, na ile praca w trakcie dziennych studiów jest pożądanym i korzystnym zjawiskiem
Zgodnie z dowodami naukowymi, łączenie tych dwóch obszarów może mieć negatywny wpływ na wyniki w nauce i zwiększać prawdopodobieństwo opuszczenia uczelni przed uzyskaniem dyplomu15, 16, 17. Jednocześnie takie doświadczenie rozwija umiejętności miękkie, związane m.in. z zarządzaniem czasem, efektywną komunikacją czy rozwiązywaniem problemów. Badacze udowodnili też, że praca w trakcie studiów pozytywnie wpływa na przyszłą karierę zawodową – zmniejsza prawdopodobieństwo bezrobocia, ma pozytywny wpływ na wysokość przyszłego wynagrodzenia oraz zwiększa szansę na pracę na stanowisku wymagającym wysokich kwalifikacji w wyuczonym zawodzie.
Efekt ten jest szczególnie widoczny, jeśli praca w trakcie studiów jest powiązana z dziedziną nauki. Dlatego, w naszej ocenie, z pewnością warto tworzyć takie otoczenie instytucjonalne, które ułatwi młodym podejmowanie pracy i da im możliwość rozpoczęcia
zatrudnienia w zawodzie.
Tygodnik Gospodarczy PIE 22 września 2022 r.
