Wypadki przy pracy w pierwszym kwartale 2019 roku w Polsce

W I kwartale 2019 r. zgłoszono 15800 osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy, o 0,6% mniej niż w analogicznym okresie 2018 r. Zmniejszyła się również liczba osób poszkodowanych przypadająca na 1000 pracujących (tzw. wskaźnik wypadkowości) z 1,21
w I kwartale 2018 r. do 1,17 w tym samym okresie 2019 r.

W I kwartale 2019 r. osoby poszkodowane w śmiertelnych wypadkach przy pracy stanowiły 0,2% wszystkich osób poszkodowanych (analogicznie jak w I kwartale 2018 r.). Zmniejszyła się natomiast liczba osób poszkodowanych w wypadkach ciężkich (o 29,3%) oraz w wypadkach z innym skutkiem (o 0,5%).

Najwyższy wskaźnik wypadkowości odnotowano w województwach: warmińsko-mazurskim (1,52), podlaskim (1,46) i dolnośląskim (1,42), a najniższy w województwach: mazowieckim (0,78), małopolskim (0,94) i podkarpackim (1,07).

Mapa 1. Poszkodowani w wypadkach przy pracy na 1000 pracujących ^a według województw  (bez gospodarstw indywidualnych w rolnictwie) w I kwartale 2019 r.

a Do obliczenia wskaźnika wypadkowości wykorzystano wstępne dane o liczbie pracujących; w podziale według województw, nie uwzględniono cywilnych pracowników jednostek budżetowych prowadzących działalność w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa publicznego.

W podziale według rodzajów działalności gospodarczej najwyższy wskaźnik wypadkowości odnotowano w sekcjach: Górnictwo i wydobywanie (3,22), Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami; rekultywacja (2,66), Opieka zdrowotna i pomoc społeczna (1,97), a najniższy w sekcjach: Informacja i komunikacja (0,24) oraz Pozostała działalność usługowa i Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (po 0,30).

Wykres 1. Poszkodowani w wypadkach przy pracy na 1000 pracujących według sekcji PKD (bez gospodarstw indywidualnych w rolnictwie) w I kwartale 2019 r.

Wykres 2. Poszkodowani w wypadkach przy pracy według wydarzeń powodujących uraz
w I kwartale 2019 r.

Wykres 3. Przyczyny wypadków przy pracy w I kwartale 2019 r.

Wykres 4. Poszkodowani w wypadkach przy pracy według czynności wykonywanych przez poszkodowanego w chwili wypadku w I kwartale 2019 r.

Wykres 5. Poszkodowani w wypadkach przy pracy według umiejscowienia urazu
w I kwartale 2019 r.

UWAGI METODYCZNE

Opracowanie zawiera informacje ozgłoszonych w danym okresie wypadkach przy pracy osób pracujących w całej gospodarce narodowej, z wyjątkiem jednostek budżetowych prowadzących działalność w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa publicznego, dla których informacje dotyczą tylko pracowników cywilnych.

Dane o wypadkach przy pracy, poza gospodarstwami indywidualnymi w rolnictwie, uzyskiwane są ze statystycznej karty wypadku przy pracy i obejmują wszystkie wypadki przy pracy, jak również wypadki traktowane na równi z wypadkami przy pracy, niezależnie od tego czy na karcie wykazana została niezdolność do pracy (z powodu np. hospitalizacji poszkodowanego, czy odmowy przyjęcia zwolnienia lekarskiego).

Dane o wypadkach przy pracy w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie, opracowane na podstawie sprawozdawczości Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS), dotyczą wypadków, z tytułu których przyznano w danym okresie jednorazowe odszkodowania.

Za jeden wypadek przy pracy liczy się wypadek każdej pracującej osoby poszkodowanej w wypadku indywidualnym, jak również w wypadku zbiorowym.

Wskaźnik wypadkowości jest to liczba osób poszkodowanych przypadających na 1000 pracujących; do obliczenia wskaźnika przyjęto przeciętną liczbę pracujących obliczoną, jako średnia arytmetyczna dwóch stanów (w dniu 31 grudnia i 31 marca).

Informacje o dniach niezdolności do pracy obejmują łączną kalendarzową liczbę dni niezdolności do pracy spowodowaną wypadkami przy pracy, ustaloną na podstawie zaświadczeń lekarskich.

Stosownie do art. 3 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jednolity Dz. U. 2018, poz. 1376, z późniejszymi zmianami):

• za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą;
• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych oraz czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
• w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
• na równi z wypadkiem przy pracy, w zakresie uprawnienia do świadczeń określonych w ustawie o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ w czasie podróży służbowej, podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony, przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe;
• za wypadek przy pracy uważa się również nagłe zdarzenie powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego podczas: uprawiania sportu przez osobę pobierającą stypendium sportowe; wykonywania odpłatnie pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania; pełnienia mandatu posła (w kraju lub w Parlamencie Europejskim) lub senatora, pobierającego uposażenie; odbywania szkolenia lub stażu związanego z pobieraniem przez absolwenta stypendium; wykonywania przez członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych oraz przez inną osobę traktowaną na równi z członkiem spółdzielni, pracy na rzecz tych spółdzielni; wykonywania lub współpracy przy wykonywaniu pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy-zlecenia lub umowy o świadczenie usług; wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem lub współpracą przy prowadzeniu działalności pozarolniczej; wykonywania przez osobę duchowną czynności religijnych lub czynności związanych z powierzonymi funkcjami duszpasterskimi lub zakonnymi; odbywania zastępczych form służby wojskowej; nauki w Krajowej Szkole Administracji Publicznej przez słuchaczy pobierających stypendium.

Za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć osoby poszkodowanej na miejscu wypadku lub w okresie 6 miesięcy od chwili wypadku.

Za ciężki wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, a mianowicie: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, trwała, całkowita lub znaczna niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe poważne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała.

Szczegółowe omówienie metodologii badania wypadków przy pracy znajduje się w publikacji rocznej pt.: „Wypadki przy pracy”, dostępnej na stronie internetowej Głównego Urzędu Statystycznego.

Dane zaprezentowane w niniejszym opracowaniu mają charakter wstępny. Dane ostateczne, obejmujące okres całego 2019 roku, dostępne będą w publikacji, która ukaże się w listopadzie 2020 r.