Zatory płatnicze to prawdziwa plaga w polskich firmach

Aż 89 proc. przedsiębiorców w Polsce nie dostaje zapłaty na czas! Prezentujemy dane z badania „Portfel należności polskich przedsiębiorstw”, prowadzonego przez Krajowy Rejestr Długów we współpracy z Konferencją Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce.

Po osiągnięciu historycznego szczytu w styczniu 2018 r. na poziomie 92,1 punktu, w kolejnych badaniach wartość Indeksu Należności Przedsiębiorstw (INP) oscylowała wokół 90 punktów. Najnowsze badanie wskazuje jednak na spadek wartości INP, a w styczniu 2019 r. wartość INP wyniosła 89,2 punktu.

Im niższy wskaźnik INP, tym firmy mniej terminowo płacą faktury.

Świadczy to o rosnącym pesymizmie w obszarze nieterminowych należności. W kontekście historycznym, wartość INP zbliża siędo długoterminowej średniej (tj. liczonej od 2009 r.), która wynosi 87,5 punktu. Z perspektywy krótkookresowej, tj. za ostatnie trzy lata, sytuacja jest bardziej pesymistyczna, gdyż obecnie INP znajduje się już zdecydowanie poniżej jej poziomu wynoszącego 90,8 punktu. Choć według szacunków Narodowego Banku Polskiego wzrost PKB Polski za 2018 r. wyniesie poniżej 5%, a tendencja wyhamowywania dynamiki PKB będzie kontynuowana w kolejnych kwartałach, to wciąż w najbliższym czasie można się spodziewać korzystnego otoczenia gospodarczego.

Taką tezę potwierdzają dane dotyczące dynamiki inwestycji, która w trzecim kwartale 2018 r. była równa 15,4%, oraz nadal wysokiej dynamiki konsumpcji (4,3%). Do zewnętrznych zagrożeń ekonomicznych dla Polski należy zaliczyć niestabilną sytuację związaną z niepewnością co do warunków wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej oraz obniżenie prognoz wzrostu gospodarczego w Niemczech i innych głównych krajach UE, co sugeruje ogólne spowolnienie gospodarki największego odbiorcy polskiego eksportu. Sygnały spowolnienia gospodarczego w najbliższych kwartałach wzmacniane są przez malejący INP.

INP jest wskaźnikiem złożonym składającym się z sześciu komponentów. Na jego spadek przełożył się wzrost średniego udziału nieterminowych należności w portfelach firm oraz wydłużenie średniego okresu przeterminowania. Nie bez znaczenia pozostaje również rosnący odsetek przedsiębiorstw, dla których nieuregulowane w terminie należności stanowią barierę w prowadzeniu działalności.

Wyniki badania przeprowadzonego w styczniu 2019 r. wskazują, że sytuacja w obszarze subiektywnej oceny dynamiki portfela należności uległa stabilizacji. Dokładniej, spadł udział przedsiębiorstw, które raportują wzrost problemów z terminowym egzekwowaniem należności od klientów – z 20,1% do 17,1%. Jednocześnie należy zaznaczyć, że spadł udział firm, które deklarują brak występowania problemu nieterminowych należności (z 13,7% do 12,3%) oraz odnotowano wzrost odsetka przedsiębiorstw, dla których problem opóźnionych spłat istnieje, ale utrzymuje się na stałym poziomie (z 41,8% do 47,8%). Prognoza dynamiki spływu należności, tj. długoterminowe prognozy przedsiębiorców odnoszące się do terminowości ich klientów w obszarze regulowania należności, uległa poprawie.

O ile w poprzedniej edycji badania aż 26% przedsiębiorców twierdziło, że problem z nieterminowym regulowaniem należności przez klientów wystąpi w większej skali niż do tej pory, o tyle udział ten obecnie wynosi 20,5%. Jednocześnie wzrósł odsetek przedsiębiorców, którzy spodziewają się, że problemy z wyegzekwowaniem należności od klientów nie będą występować (z 6,6% do 11,8%). Poprawę oczekiwań firm odnośnie do skali opisywanego problemu w ciągu kolejnego kwartału najlepiej obrazuje saldo odpowiedzi (tj. różnica pomiędzy sumą udziałów firm oczekujących braku opóźnień lub spadek ich skali i udziałem przedsiębiorstw oczekujących wzrostu skali nieterminowych płatności).

Obecnie saldo przyjmuje już wartość dodatnią (dokładnie 10,5 pp.). Poprawa subiektywnych wskaźników dowodzi, że rośnie zaufanie we wzajemnej wymianie między przedsiębiorstwami. Mimo że wskaźniki obiektywne nie pokazują już poprawy portfeli należności polskich przedsiębiorstw, to czynnik zaufania może być bardzo istotny dla kontynuacji wzrostu gospodarczego w kolejnych kwartałach.