W Polsce w ostatnich latach branża turystyczna wyraźnie zyskiwała gospodarczo. Pod koniec 2018 r. sekcja zakwaterowanie i gastronomia notowała 1,1 proc. udziału w PKB. Branża jest ważnym elementem naszego rynku pracy, utrzymując 265 tys. miejsc pracy. Jeszcze w 2019 r. nic nie wskazywało, że dobra koniunktura może zostać zachwiana.
Pandemia COVID-19 zdecydowanie pogorszyła sytuację branży turystycznej w Polsce i na całym świecie. Jak podaje Światowa Organizacja Turystyki (UNWTO) [9], w kwietniu 2020 r. ruch turystyczny na całym świecie zmniejszył się o 97 proc. w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego. W okresie między styczniem a kwietniem br. liczba wyjazdów turystycznych spadła o 44 proc., co dało ok. 195 mld USD straty w obszarze turystyki międzynarodowej.
Z raportu UNWTO wynika, że pozytywnych zjawisk w światowej turystyce należy się spodziewać dopiero od 2021 r. Najbardziej optymistyczna wersja zakłada spadek liczby podróży na świecie o 58 proc., ale według najgorszego scenariusza zmniejszy się ona o 78 proc.
Z danych GUS wynika że, w okresie styczeń-kwiecień 2020 r. w turystycznych obiektach noclegowych zatrzymało się 5,6 mln turystów, którym udzielono 14,7 mln noclegów. Było to odpowiednio mniej o 3,5 mln osób i 7,9 mln noclegów mniej niż w analogicznym okresie 2019 r. W kwietniu liczba korzystających z turystycznych obiektów noclegowych spadła o 96,5 proc., a liczba udzielonych noclegów o 94,5 proc.
Liczba osób korzystających z turystycznych obiektów noclegowych w Polsce (w mln)
Wynikało to z ograniczenia działalności obiektów noclegowych oraz przemieszczania się osób, wprowadzonego w połowie marca br. w związku z pandemią COVID-19. W Europie aż 43 proc. destynacji było całkowicie lub częściowo niedostępnych z powodu zamknięcia granic, 21 proc. z powodu zamknięcia wjazdu do kraju dla osób przyjeżdżających z określonych państw, zaś w przypadku 27 proc. ograniczenia wynikały ze wstrzymania międzynarodowych połączeń lotniczych [10].
Branża turystyczna wpada w długi z powodu pandemii
Z danych Rejestru Dłużników Biura Informacji Gospodarczej InfoMonitor i Biura Informacji Kredytowej wynika, że między marcem a majem br. zadłużenie firm turystycznych wzrosło o blisko 37 milionów PLN do kwoty 118 mln PLN. Największe zadłużenie mają organizatorzy usług turystycznych – 56,1 mln PLN., pozostałe firmy zajmujące się rezerwacją usług – 43,6 mln PLN oraz agenci turystyczni – 11,9 mln PLN. Na pośrednikach turystycznych ciąży 5,2 miliona PLN. W zestawieniu są brane pod uwagę firmy aktywne, zawieszone i zamknięte [11].
Turyści korzystający z turystycznych obiektów noclegowych w 2019 r
Z badań PIE dotyczących branży turystycznej, realizowanych jeszcze przed pandemią wynikało, że aż 28 proc. ogólnego ruchu turystycznego w Polsce odbywało się w lipcu i sierpniu [12].
Liczba turystycznych obiektów noclegów na 100 km kw. w 2019 r.
Dlatego rzeczywista wartość strat, które poniesie polska branża turystyczna będzie znana dopiero po wakacjach, czyli na koniec tegorocznego sezonu. Sytuacja branży w dużej mierze będzie zależeć nie tylko od bezpośredniej pomocy państwa (tarcze finansowe, bon turystyczny), ale także od szybkości i skali odbudowy popytu na usługi turystyczne. Problemem może okazać się podwyżka cen usług turystycznych, skądinąd zrozumiała z perspektywy przedsiębiorców, która może odstraszyć część potencjalnych klientów.
[9] New data shows impact of COVID-19 on tourism as UNWTO calls for responsible restart of this sector (2020), UNWTO, https://www.unwto.org/news/new-data-shows-impact -of-covid-19-on-tourism [dostęp: 22.06.2020].
[10] Koronawirus zmieni turystykę (2020), https://katowice.wyborcza.pl/katowice/7,151344,26067527, koronawirus-zmieni-turystyke.html [dostęp: 28.06.2020].
[11] https://www.money.pl/gielda/big-infomonitor -zadluzenie-firm-turystycznych-wzroslo-do-118-mln-zl -w-ciagu-roku-6526626958030466a.html [dostęp: 29.06.2020].
[12] Branża turystyczna w Polsce. Obraz sprzed pandemii (2020), http://pie.net.pl/wp-content/uploads/2020/05/ PIE-Raport_Turystyka.pdf [dostęp: 29.06.2020].
