Szczepienia są jedną z najbardziej efektywnych kosztowo medycznych interwencji i zarazem jednym z największych osiągnięć medycyny. Są niezawodnym i bezpiecznym sposobem zapobiegania wielu chorobom zakaźnym. Osoby w wieku 65 plus zaliczane są do grupy zwiększonego ryzyka powikłań grypy. Dla seniorów ta choroba może więc stanowić zagrożenie życia.
W Polsce w sezonie grypowym średnio notuje się 4-5 mln zachorowań na grypę i infekcje grypopodobne – podaje Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego-Państwowy Zakład Higieny (NIZP-PZH).
Okazuje się, że dla kilkunastu tysięcy chorych grypa kończy się hospitalizacją z powodu ostrego przebiegu lub groźnych powikłań. Zdecydowaną większość pacjentów, którzy wymagali opieki szpitalnej stanowiły osoby w wieku 65 plus. Niestety, wiele z tych osób umiera.
Zobacz także
Niepokojącym zjawiskiem, który obserwujemy w Europie jest kryzys szczepień przeciwko grypie wśród seniorów. Raport Komisji Europejskiej „State of Health in the EU. Companion Report 2019” przywołuje dane, zgodnie z którymi poziom wyszczepialności, zamiast piąć się w górę, w większości krajów się zmniejsza. I tak: w Belgii w 2004 roku zaszczepiono 64 proc. seniorów, w 2017 – już tylko 58 proc., w Hiszpanii w 2008 roku szczepionkę przeciwko grypie otrzymało 65 proc. seniorów, w 2017 roku – tylko 56 proc. Te odsetki zaszczepionych przeciwko grypie seniorów są w tej chwili nieosiągalne dla krajów byłego bloku wschodniego.
Szczepienia na grypę osób starszych
Polska również nie ma się czym chwalić – 9,7 proc., ale i tak wypadamy lepiej niż Bułgaria czy Estonia, gdzie poziom wyszczepialności przeciwko grypie wśród osób starszych wynosi 2–5 proc.
Winne ruchy antyszczepionkowe
W Europie za uchylaniem się od szczepień – bez względu na to, czy są one obowiązkowe czy dobrowolne – stoi przede wszystkim zwiększająca się aktywność ruchów antyszczepionkowych.
Światowa Organizacja Zdrowia uważa, że dezinformacja na temat szczepień to jedno z najważniejszych wyzwań i problemów w obszarze zdrowia publicznego.
A jaka jest prawda?
Dostępne na rynku szczepionki przeciw grypie są bezpieczne. Szczepionki przeciw grypie nie mogą wywołać grypy, ponieważ zawierają jedynie fragmenty inaktywowanego (zabitego) wirusa, które nie są zdolne do namnażania. Niepożądane odczyny po szczepieniu mają charakter miejscowy, tj. zaczerwienienie, bolesność i obrzęk w miejscu podania szczepionki, reakcje ogólne (niewielki wzrost temperatury ciała, bóle mięśni, stawów i głowy, ogólne rozbicie) występują rzadziej i ustępują po 1-2 dniach kilku dniach. Reakcje te są mylnie interpretowane jako objawy grypy. Najgroźniejsze powikłanie, zespół Guillan-Barré (GBS) (odmiana porażenia nerwów obwodowych) zwykle nie pozostawia następstw. Zespół ten po szczepieniu występuje z częstością 1 na 1 mln zaszczepionych, a więc kilkakrotnie rzadziej niż po zachorowaniu na grypę. Tak więc korzyści wynikające ze szczepienia przeciw grypie wyraźnie przewyższają ryzyko.
Szczepionki przeciw grypie należą w Polsce do szczepień zalecanych (odpłatnych). Wiele samorządów oferuje bezpłatne szczepienia dla seniorów, a coraz więcej firm zapewnia takie szczepienia swoim pracownikom.
Skuteczność szczepionki przeciw grypie wśród osób w wieku 18-59 lat oceniana jest na 70-90%. U osób starszych i przewlekle chorych skuteczność może być słabsza, ale nawet jeżeli szczepionka nie zapobiegnie zachorowaniu na grypę złagodzi objawy, zmniejszy liczbę powikłań i ryzyko zgonu.
Źródło: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – PZH
