Jak nam szkodzi plastik? Szkodliwy wpływ tworzyw sztucznych na nasze zdrowie

Tworzywa sztuczne potocznie zwane plastikiem to nie tylko ogromny problem dla naszego środowiska, ale także dla naszego zdrowia, na co wskazuje coraz więcej badań. Głównym problemem nie jest nawet sam plastik, a różnego rodzaju dodatki, które się w nim znajdują: plastyfikatory, wypełniacze, barwniki, stabilizatory i różne inne środki chemiczne stosowane w celu nadania plastikowi pożądanych właściwości.

W ostatnim czasie coraz częściej pojawiają się informacje o obecności w pożywieniu i wodzie pitnej mikroplastiku, który powstaje w wyniku rozpadu tworzyw sztucznych na mikrocząsteczki.

Przykładowy obieg mikroplastiku w środowisku

Mikroplastik wraz z odprowadzanymi ściekami z gospodarstw domowych (gdzie powstaje m.in. w trakcie ścierania pranej odzieży wytworzonej z syntetycznych tkanin) przedostaje się do rzek, a następnie do mórz i oceanów, trafiając do łańcuchów pokarmowych, a po spożyciu ryb i owoców morza – z powrotem do organizmu człowieka.

W procesie produkcji tworzyw sztucznych i produktów z nich wytworzonych stosowane były (i niestety nadal są) substancje, w przypadku których zostało dowiedzione ich szkodliwe oddziaływanie na zdrowie ludzi. Przykładowo: bisfenol A (BPA) jest substancją stosowaną w produkcji przemysłowej produktów poliwęglanowych. Żywice epoksydowe zawierające BPA wykorzystuje się do powlekania wnętrza rur wodociągowych oraz wnętrza puszek na żywność i napoje, aby zwiększyć ich okres trwałości i uniknąć metalicznego posmaku żywności lub napojów.

BPA został zaklasyfikowany jako substancja zaburzająca funkcjonowanie układu hormonalnego, co oznacza, że ma szkodliwy wpływ na rozrodczość (może upośledzać płodność). Z kolei niektóre ftalany (związki stosowane jako substancje zmiękczające) również zaklasyfikowano jako substancje zaburzające funkcjonowanie układu hormonalnego, które mają szkodliwe działanie na rozrodczość lub mają szkodliwy wpływ na płód.

Wielkość produkcji tworzyw sztucznych w latach 1950–2017

Na szkodliwe działanie i wpływ substancji zawartych w tworzywach sztucznych narażone są także najmłodsze dzieci korzystające z plastikowych zabawek: niepożądane substancje mogą przenikać do ich organizmów ze względu na częsty kontakt takich zabawek bezpośrednio z ustami. Niestety z roku na rok rośnie na świecie produkcja tworzyw sztucznych.

---

W Polsce, w zależności od rodzaju produktów i wyrobów z tworzyw sztucznych, dwie Inspekcje: Państwowa Inspekcja Sanitarna oraz Inspekcja Handlowa (której działalnością kieruje Prezes UOKiK) kontrolują przestrzeganie przepisów normujących zawartość substancji niebezpiecznych w tworzywach sztucznych. Pierwsza z nich kontroluje generalnie wyroby mające kontakt z żywnością (np. opakowania i naczynia), druga kontroluje pozostałe produkty, dla których takie normy ustanowiono – w szczególności zabawki.