Mapa obszarów zagrożonych kryzysem żywnościowym na świecie

Globalnym skutkiem inwazji Rosji na Ukrainę może być kryzys żywnościowy. Oba państwa są jednymi z największych eksporterów kluczowych produktów rolnych, takich jak pszenica, jęczmień czy olej słonecznikowy. Stwarza to ryzyko niedoborów tych towarów, a przede wszystkim – wzrostu ich cen.

Inwazja Rosji na Ukrainę przyczyniła się także do pogłębienia kryzysu na światowym rynku nawozów, które mają istotne znaczenie dla wyników prowadzonej działalności rolniczej. Białoruś i Rosja odpowiadały łącznie w 2020 r. za 18 proc. światowego eksportu nawozów.

Wskaźnik wrażliwości na utratę bezpieczeństwa żywnościowego

Wskaźnik stworzony przez Polski Instytut Ekonomiczny oparto na danych FAO obejmujących lata 2017-2020. Wskaźnik SI przyjmuje wartości z przedziału <0,100>. Im jest ona wyższa, tym bardziej dany kraj wydaje się narażony na zagrożenie w zakresie bezpieczeństwa żywnościowego. We wskaźniku uwzględniono zarówno bezpośredni, jak i pośredni wpływ inwazji Rosji na Ukrainę na bezpieczeństwo żywnościowe świata.

Wyraźny wzrost cen zmniejszył dostępność ekonomiczną żywności w wielu krajach, w szczególności w tych najbiedniejszych. Stworzony przez PIE wskaźnik wrażliwości (SI) dowodzi, że kraj którego bezpieczeństwo żywnościowe jest najbardziej narażone na konsekwencje inwazji Rosji na Ukrainę to Benin. W pierwszej piątce krajów z największym zagrożeniem negatywnymi konsekwencjami mniejszych dostaw i wysokich cen znalazły się także Korea Północna, Sudan, Nikaragua oraz Demokratyczna Republika Konga.

Z szacunków FAO wynika, że jeśli dojdzie do długotrwałego ograniczenia podaży żywności i wzrostu cen, globalna liczba osób niedożywionych w latach 2022/23 może wzrosnąć o 8-13 mln.

20 krajów najbardziej narażonych na utratę bezpieczeństwa żywnościowego

Krajem, którego bezpieczeństwo żywnościowe jest najbardziej narażone na konsekwencje inwazji Rosji na Ukrainę jest Benin, dla którego wartość wskaźnika SI wyniosła 97,6. W pierwszej piątce krajów z największym zagrożeniem negatywnymi konsekwencjami mniejszych dostaw pszenicy znalazły się także Korea Północna (SI = 97,3), Sudan (92,5), Nikaragua (90,8) oraz Demokratyczna Republika Konga (89,8). W 2020 r. w wymienionych wyżej krajach mieszkało aż 178 mln mieszkańców. W drugiej piątce krajów zagrożonych pogorszeniem sytuacji żywnościowej wskaźniki SI oscylowały w granicach 87,2-89,2. Grupa ta objęła kraje liczące łącznie ponad 125 mln mieszkańców, tj. Armenię, Egipt, Liban, Gruzję i Rwandę

Pierwszymi europejskimi krajami, których bezpieczeństwo żywnościowe byłoby zagrożone w pierwszej kolejności, są Białoruś i Albania. Białoruś – partner Rosji w inwazji na Ukrainę – jest jednak państwem dalekim od spodziewanych trudności z zapewnieniem wyżywienia. Najwyżej sklasyfikowane w rankingu spośród unijnych państw są Grecja, Malta i Cypr, które znalazły się dopiero w drugiej setce – bez zagrożenia dla bezpieczeństwa żywnościowego. Najniższy na świecie wskaźnik wrażliwości osiągnął Luksemburg (24,1) i Kanada (31).