Produkcja nawozów sztucznych na świecie

Inwazja Rosji na Ukrainę przyczyniła się do pogłębienia kryzysu na światowym rynku nawozów, które mają istotne znaczenie dla wyników prowadzonej działalności rolniczej. Rosja jest bowiem ważnym eksporterem gazu ziemnego, wykorzystywanego w produkcji nawozów azotowych. Ceny tego surowca w kwietniu 2022 r. były aż czteroipółkrotnie wyższe niż jeszcze rok wcześniej.

Pisząc o nawozach nie sposób nie wspomnieć o Białorusi, która aktywnie wsparła rosyjską inwazję

Oba państwa odpowiadały w 2020 r. za 18 proc. światowego eksportu nawozów. Białoruś była drugim, a Rosja trzecim największym eksporterem nawozów potasowych. Ich udział w światowym eksporcie w 2020 r. wyniósł odpowiednio 21 proc. i 15,5 proc. Najwięcej eksportowała Kanada. Rosja, z udziałem 11,5 proc., była też drugim – po Chinach – największym eksporterem nawozów azotowych. Kolejne miejsca zajęły Katar, Arabia Saudyjska i Holandia. W sprzedaży nawozów wieloskładnikowych Rosja, z udziałem 14,1 proc., zajęła trzecie miejsce – po Chinach i Maroku, a Białoruś – dziesiąte. Ukraina eksportowała niewielkie ilości nawozów azotowych.

Ważnym rynkiem zbytu dla rosyjskich i białoruskich nawozów jest UE

W 2020 r. trafiło na ten rynek 22 proc. wyeksportowanych z Rosji nawozów azotowych i 20 proc. nawozów potasowych, a z Białorusi – 8 proc. nawozów potasowych. Patrząc z kolei od strony UE, Rosja i Białoruś odpowiadały za 52 proc. zewnętrznego unijnego importu nawozów potasowych, 44 proc. wieloskładnikowych i 28 proc. azotowych. Polska w 2021 r. była samowystarczalna tylko w produkcji nawozów azotowych i fosforowych, podczas gdy w przypadku potasowych i wieloskładnikowych produkcja była mniejsza niż zużycie krajowe (określone jako suma produkcji i importu pomniejszona o wielkość eksportu). Rosja i Białoruś miały szczególnie duże znaczenie w dostawach nawozów potasowych do Polski – łącznie odpowiadały za 57 proc. wartości importu tej kategorii. Z Rosji pochodziło też 35 proc. polskiego importu nawozów wieloskładnikowych oraz 21 proc. dostaw nawozów azotowych. Z kolei Białoruś odpowiadała za 10 proc. przywozu do Polski nawozów wieloskładnikowych i 8 proc. azotowych. Import z Ukrainy był niewielki.