W Polsce istnieje tendencja do wąskiego rozumienia pojęcia „przemocy”, głównie jako przemocy fizycznej (prawie 20% badanych respondentów utożsamia przemoc tylko z widocznymi śladami na ciele ofiary – wg Ogólnopolskiego badanie ankietowe, zrealizowanego na zlecenie Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej)*.
Definicja przemocy
Po uświadomieniu badanym istnienia różnych form przemocy, najczęściej wskazywaną formą była przemoc psychiczna. Przemoc traktowana jest jako coś złego i spotyka się ze społecznym potępieniem. Nazwanie przemocą niektórych działań jest jednoznaczne z potępieniem ich i z potrzebą przeciwdziałania. Jednocześnie, występuje tendencja do ograniczania zakresu definicyjnego słowa „przemoc”.
Na przykład, w kontekście przemocy wobec dzieci, mechanizm ten widać, gdy słowo „przemoc” zostaje zastąpione słowem „lanie”. Z badania wynika także, że przejawy przemocy psychicznej oraz seksualnej nie były traktowane jako przemoc, dopóki ich tak nie nazwano w badaniu. Bez tej wiedzy, w pierwszej części badania (stereotypy) respondenci uznawali za przemoc tylko przemoc fizyczną.
Przemoc w Polsce – dane policji**
Sprawca i ofiara
Negatywnie odbierani są sprawcy wszelkiego rodzaju przemocy. Badanie uwidoczniło jednak wyraźną tendencję do przerzucania winy na ofiarę. Prawie 24% uważa, że do przemocy by nie dochodziło, gdyby nie prowokacje ze strony partnera, przekładając tym samym odpowiedzialność za jej stosowanie ze sprawcy na ofiarę. Jednocześnie, ponad 80% osób nie podziela opinii, że istnieją okoliczności, które mogą usprawiedliwić przemoc.
Odsetek osób zgadzających się i niezgadzających się z przekonaniem „Sprawca przestanie stosować przemoc, gdy trafi na właściwego partnera, który nie będzie go prowokować”
![](https://portalstatystyczny.pl/wp-content/uploads/2020/07/badania-przemoc-1024x340.jpg)
Przemoc wobec dzieci
Większość osób badanych dostrzega problem przemocy wobec dzieci. Istnieje mniejsza tolerancja wobec przemocy psychicznej niż fizycznej (karanie dzieci laniem popiera 26% osób badanych). Badania pokazały całkowity brak tolerancji dla dwóch form przemocy wobec dzieci: pozbawianie ich posiłku oraz przemoc seksualną. Możliwym wytłumaczeniem tego wyniku jest społeczne napiętnowanie tych zjawisk m.in. poprzez medialne nagłaśnianie przypadków pedofilii, czy akcje społeczne dożywiania dzieci.
Przemoc wobec kobiet
Pośredni i bezpośredni świadkowie przemocy częściej deklarowali wiedzę o przypadkach przemocy wobec kobiet niż wobec mężczyzn. Świadkowie przemocy najczęściej stykali się z przypadkami przemocy psychicznej wobec osób dorosłych, lub sami jej doświadczali.
Świadkowie przemocy
Istotnie częściej o przypadkach przemocy wobec dorosłych wiedzą osoby mieszkające w miastach i posiadające wyższe wykształcenie. Zdecydowanie rzadziej o przemocy wobec dorosłych mówią osoby mieszkające na wsi i te posiadające wykształcenie podstawowe.
Przemoc w rodzinie, zarówno wobec osób dorosłych, jak i dzieci ma miejsce najczęściej w gospodarstwach domowych niewyróżniających się negatywnie sytuacją materialną, ani pozycją społeczno-zawodową jego członków. Obraz, jaki wyłania się z badania to dość duża podatność tzw. „typowych” rodzin na zdarzenia przemocy. Sprawcami przemocy w rodzinie są najczęściej osoby najbliższe – w przypadku osób dorosłych małżonkowie i partnerzy, w odniesieniu do dzieci – rodzice.
Przemoc w rodzinie, dane za rok 2019
Ogólna liczba ofiar przemocy | 88 032 |
Liczba ofiar – kobiet | 65 195 |
Liczba ofiar – mężczyzn | 10 676 |
Liczba ofiar – małoletnich | 12 161 |
Ogólna liczba osób podejrzewanych o przemoc | 74 910 |
Liczba podejrzewanych sprawców – kobiet | 6 448 |
Liczba podejrzewanych sprawców – mężczyzn | 68 148 |
Liczba podejrzewanych sprawców – nieletnich | 314 |
Ogólna liczba podejrzewanych sprawców będących pod wpływem alkoholu | 42 583 |
Podejrzewani sprawcy pod wpływem alkoholu – kobiety | 2 126 |
Podejrzewani sprawcy pod wpływem alkoholu – mężczyźni | 40 435 |
Podejrzewani sprawcy pod wpływem alkoholu – nieletni | 22 |
Liczba dzieci umieszczonych w nie zagrażającym im miejscu (np. rodzina zastępcza, placówka opiekuńcza) | 309 |
*Wyniki badań: WYG PSDB dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej (2014 r.) w ramach Projektu pn. „Rodzina polska wolna od Przemocy” dla Programu Operacyjnego PL 14 „Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie i przemocy ze względu na płeć”, współfinansowanego ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego na lata 2009-2014.
**UWAGA: Od 2012 roku zmienił i się system rejestracji statystycznej w związku z przemocą domową. Od tego roku dane dotyczą działań podjętych w procedurze „Niebieskie Karty” wyłącznie przez Policję (bez danych z działalności innych, upoważnionych do zwalczania przemocy domowej, podmiotów pozapolicyjnych).