Stan zdrowia Polaków tuż przed Covidem. Jaki będzie po ustąpieniu pandemii?

Dane (na podstawie wyników Europejskiego Ankietowego Badania Zdrowia – EHIS 2019 r.) pochodzą z ostatniego roku przed pandemią COVID-19. Nie odzwierciedlają zatem aktualnej sytuacji zdrowotnej w okresie pandemii, ale stanowią podstawę do porównań i analiz. Jako swoista fotografia z ostatniego roku sprzed pandemii mogą stanowić dobry punkt odniesienia dla badań jej wpływu na stan zdrowia ludności Polski.

Ocena własnego stanu zdrowia

W 2019 roku zdecydowanie przeważały dobre lub bardzo dobre oceny własnego stanu zdrowia (około 2/3 osób) nad złymi lub bardzo złymi (około 1/11 osób).

Odsetki osób oceniających swój stan zdrowia dobrze lub bardzo dobrze oraz źle lub bardzo źle (2019 i 2014)

Subiektywna ocena stanu zdrowia jest tym niższa, im jesteśmy starsi

W grupach wieku poniżej 20 lat nie więcej niż 93,8% osób wskazywało na dobry lub bardzo dobry stan zdrowia, a w grupie 20-29 lat było to jedynie nieznacznie mniej (89,0%). Wyraźny spadek pozytywnych ocen stanu zdrowia zaczyna być widoczny wśród osób w wieku co najmniej 50 lat. W grupie wieku 50-59 lat 48,9% osób miało poczucie dobrego lub bardzo dobrego stanu zdrowia. W kolejnych grupach wieku odsetek ten był coraz niższy dochodząc do 34,9% w wieku 60-69 lat i 21,7% w wieku 70-79 lat. W najstarszej grupie osób (w wieku co najmniej 80 lat) było to jedynie 15,7%.

Odsetki osób oceniających swój stan zdrowia dobrze lub bardzo dobrze oraz źle lub bardzo źle według grup wieku (2019 i 2014)

Wśród dorosłych, osoby z dwóch grup wieku (40-49 lat oraz mające co najmniej 80 lat) wyraźnie częściej niż w 2014 roku dobrze lub bardzo dobrze oceniły swój stan zdrowia (w obu tych grupach wzrost po 3,5 p.proc).

Choroby i dolegliwości przewlekłe. Na jakie choroby zapadano najczęściej?

W 2019 roku najczęściej występującymi chorobami i dolegliwościami przewlekłymi, dotykającymi ponad ¼ osób dorosłych (osoby w wieku co najmniej 15 lat) były wysokie ciśnienie krwi oraz bóle dolnej partii pleców lub inne przewlekłe dolegliwości pleców. Obie z tych dolegliwości występowały nieznacznie częściej niż w 2014 roku (wzrost odpowiednio o 3,4 p.proc. i o mniej niż 1 p.proc.). O 2,3 p.proc. wzrosły natomiast wskazania chorób tarczycy, a o 1,5 p.proc. – cukrzycy. W stosunku do 2014 roku rzadziej wymieniano występowanie choroby wieńcowej (o 1,5 p.proc.) oraz silnych bólów głowy (spadek o 1,2 p.proc.) i bólów szyi (spadek o 1,1 p.proc.).

Odsetki wskazań najczęściej pojawiających się chorób i dolegliwości przewlekłych u osób dorosłych w (2019 i 2014)

Występowanie chorób i dolegliwości przewlekłych z reguły wzrasta wraz z wiekiem. Wyjątkiem jest alergia, która w zbliżonym stopniu dotyczyła wszystkich grup wiekowych – od 7,5% osób w grupie wieku 40-49 lat do 10,5% w grupie wieku 70-79 lat. Była też najczęściej wskazywaną dolegliwością u osób do 29 roku życia i dotyczyła 9,1% osób w tej grupie wieku.

W grupie osób w wieku 30-49 lat dominowały, a w grupie wieku 50-59 należały do dwóch najczęstszych schorzeń, problemy z kręgosłupem, zwłaszcza dolnego odcinka, na co skarżyło się 13,6% osób w wieku 30-39 lat, 24,0% w wieku 40-49 lat i 35,6% w wieku 50-59 lat. Wraz z wiekiem pogłębiały się problemy z kręgosłupem, a także wysokim ciśnieniem krwi.

Wśród osób w wieku co najmniej 60 lat najczęściej występowały problemy z nadciśnieniem, w tym przypadku odsetek wskazań wynosił od 49,8% wśród osób w wieku 60-69 lat do 68,9% w grupie osób w wieku 80 lat lub starszych.

Ponadto co najmniej ¼ osób w wieku 70 lat lub starszych zapadła na przynajmniej jedną z chorób: cukrzycę lub chorobę wieńcową, a niespełna 1/3 mężczyzn na choroby prostaty. 

Odsetki wskazań najczęściej pojawiających się chorób i dolegliwości przewlekłych według grup wieku u osób dorosłych w 2019 r. (a)

Choroba lub dolegliwość	15-29 lat	30-39	40-49	50-59	60-69	70-79	80 lat+
Wysokie ciśnienie krwi	1,7*	5,9	14,9	35,5	49,8	66,5	68,9
Bóle dolnej partii pleców	6,1	13,6	24,0	35,6	38,5	45,2	51,3
Bóle szyi	3,3	7,0	13,8	23,3	25,8	29,7	31,4
Bóle środkowej partii pleców	3,5	7,9	11,9	22,5	23,4	29,7	35,8
Choroba zwyrodnieniowa stawów	.	1,1*	7,0	18,9	29,3	44,0	52,0
Choroby tarczycy	4,4	6,7	8,4	11,5	13,6	15,8	13,0
Wysoki poziom lipidów	.	1,8*	4,5	12,9	19,9	23,9	20,7
Alergia	9,1	8,3	7,5	8,5	8,0	10,5	7,6
Cukrzyca	.	1,5*	2,7	8,5	16,1	26,5	22,8
Silne bóle głowy (migrena)	4,2	6,3	8,1	10,0	9,8	9,8	12,8
Choroba wieńcowa	.	.	1,3*	5,1	13,6	26,6	38,3
Nietrzymanie moczu	.	.	1,4*	2,9	6,3	15,9	29,8
Problemy z nerkami	1,6*	1,7*	2,5	4,1	5,9	9,9	14,1
Depresja	1,4*	2,8	3,5	5,0	6,0	8,2	7,6
Astma	3,3	2,0	2,8	4,0	5,7	7,5	9,1
Choroba wrzodowa	.	0,8*	2,3	4,6	5,0	6,6	6,8
Przewlekłe zapalenie oskrzeli/ POCHP/ rozedma płuc	.	0,8*	1,5*	2,9	4,7	7,4	6,7
Zawał serca/ przewlekłe konsekwencje	.	.	.	2,2	4,7	8,2	11,1
Udar mózgu/ przewlekłe konsekwencje	.	.	.	1,5	3,1	6,1	8,1
Choroby prostaty b	.	.	.	2,8*	13,5	30,5	41,3

^a Zastosowano oznaczenia: * (gwiazdka) oznacza liczebność pomiędzy 20 a 50 odpowiedzi; . (kropka) oznacza liczebność poniżej 20 odpowiedzi.
^b W odniesieniu do mężczyzn