Umiędzynarodowienie szkolnictwa wyższego w polskich miastach

Jednym z kluczowych wyzwań stojących przed polskimi uczelniami jest ich umiędzynarodowienie. Jak wynika z danych systemu POL-on, w roku akademickim 2018/2019 w polskich uczelniach studiowało prawie 76 tys. cudzoziemców, co stanowi niecałe 6 proc. wszystkich studentów w Polsce.

Zdecydowanie najwięcej studentów-obcokrajowców (30,1 proc.) studiowało w Warszawie, w której stanowili oni aż 1/10 wszystkich studentów. Prawie 10 proc. obcokrajowców studiowało w Krakowie (6 proc. krakowskich studentów), ponad 8 proc. w Lublinie (10 proc. lubelskich studentów) i prawie 8 proc. w Łodzi (7,4 proc. łódzkich studentów). Co ciekawe, pod względem udziału studentów-obcokrajowców w ogólnej liczbie studentów, ogólnopolskim liderem jest podwarszawski Józefów (45 proc. zagranicznych studentów). → Jak wynika z raportów Study in Poland [4], w polskich uczelniach od 2005 r. wzrasta liczba studentów zagranicznych. Dominują studenci z Europy (88 proc.) i Azji (9 proc.).

Największą grupę stanowią studenci z Ukrainy i Białorusi. W roku akademickim 2016/2017 Ukraińcy stanowili 54 proc. zagranicznych studentów w Polsce, a jako miasto studiów najczęściej wybierali: Warszawę, Kraków i Lublin. Studenci z Białorusi stanowili 8 proc. studentów-obcokrajowców i najchętniej studiowali w Warszawie, Wrocławiu, Krakowie, Białymstoku i Łodzi. Trzecią największą grupę stanowili studenci z Indii (3 proc.), najchętniej studiujący w Warszawie i Józefowie. Po 2 proc. udziału w ogólnej liczbie studentów z zagranicy mieli Hiszpanie, Norwegowie, Szwedzi, Czesi i Niemcy. Na duży udział Ukraińców i Białorusinów największy wpływ ma podobna kultura, bliskie sąsiedztwo i przynależność Polski do UE. Natomiast w przypadku innych nacji znaczenie ma szeroka oferta kierunków studiów, wysoka jakość kształcenia i stosunkowo niskie koszty studiów w Polsce. Umiędzynarodowienie uczelni wyższych wiąże się nie tylko z kształceniem w Polsce studentów-cudzoziemców, lecz także z możliwością wyjazdu polskich studentów na uczelnie zagraniczne. Według danych POL-on, w roku akademickim 2018/2019 z wyjazdów na uczelnie zagraniczne w ramach programu Erasmus skorzystało 3,5 tys. studentów, przede wszystkim z Warszawy (17,3 proc.), Krakowa (15,3 proc.) i Wrocławia (11,7 proc.). Najwyższy odsetek studentów wyjeżdżających w ramach Erasmusa miały uczelnie z Legnicy (0,52 proc.) i Przemyśla (0,51 proc.). W przypadku mniejszych miast wysokie odsetki wyjeżdżających były przede wszystkim efektem stosunkowo niewielkiej liczby studentów w danym mieście.

→ W celu porównania akademickości polskich miast, w których zlokalizowane są uczelnie wyższe, wykorzystaliśmy ranking polskich uczelni akademickich przygotowywany corocznie przez czasopismo „Perspektywy” [5]. Przyjęliśmy, że wartość danej zmiennej dla miasta odpowiada sumie punktów wszystkich uczelni z danego miasta. Jedną z uwzględnionych zmiennych syntetycznych jest „Umiędzynarodowienie uczelni”. Kategoria ta obejmuje aż sześć zmiennych diagnostycznych (parametrów): suma programów studiów prowadzonych w językach obcych, udział studentów studiujących w językach obcych w ogólnej liczbie studentów, udział studentów-cudzoziemców w ogólnej liczbie studentów, udział nauczycieli akademickich-obcokrajowców w ogólnej liczbie nauczycieli akademickich, udział studentów wyjeżdżających w ramach wymiany zagranicznej w ogólnej liczbie studentów, udział studentów przyjeżdżających w ramach wymiany zagranicznej w ogólnej liczbie studentów oraz liczba krajów, z których pochodzi co najmniej 10 studentów cudzoziemców (wielokulturowość).

→ Uczelnie warszawskie są zdecydowanie najbardziej umiędzynarodowione spośród uczelni polskich miast. Otrzymały one, jako najwyżej ocenione, maksymalną notę 100,0 pkt., podczas gdy uczelnie Wrocławia, które zajęły drugie miejsce, 36,1 pkt. (wykres 3). Z kolei uczelnie Poznania, Krakowa i Łodzi ustępują dość wyraźnie wrocławskim – uzyskały odpowiednio 27,7 pkt., 27,6 pkt. i 26,5 pkt. Niezłym poziomem umiędzynarodowienia charakteryzują się też uczelnie Gdańska (18,9 pkt.), Lublina (16,0), Katowic (14,6), Rzeszowa (12,9), Szczecina (11,6), Dąbrowy Górniczej (9,1) i Białegostoku (7,3).

[4] Study in Poland (2017), Studenci zagraniczni w Polsce 2017, http://www.info.studyinpoland.pl/pdfy/2017-raport-studenci-zagraniczni.pdf [dostęp: 23.04.2019]. [5] „Perspektywy” (2018), Najlepsze uczelnie akademickie 2018, https://www.perspektywy.pl/RSW2018/tables/RSW/ pdf/RSW-2018-ranking-uczelni-akademickich.pdf [dostęp: 23.04.2019].