Według Eurostatu, w 2017 r. Polska zanotowała wzrost przewozów ładunków transportem kolejowym o 33,4 mln t w stosunku do 2016 r., znacznie dystansując pozostałe kraje UE. Druga w kolejności Rumunia odnotowała przyrost tylko o 8,2 mln t. Największy spadek przewozów wystąpił w Niemczech (o 15 mln t) i na Łotwie (o 4,0 mln t). Polska jest również liderem w UE pod względem przyrostu wykonanej pracy przewozowej (o 6,2 mld tonokilometrów w 2017 r.).
Jest to warte podkreślenia, ponieważ uprzednio przewozy towarów transportem kolejowym w Polsce wyraźnie zmalały (o 7,7 proc., tj. o blisko 70 mln ton w latach 2006-2016). → Kolejowy transport międzynarodowy jest silnie związany z położeniem geograficznym krajów. Odgrywa on największą rolę w państwach członkowskich UE, które leżą na ważnych szlakach przewozowych, np. na Łotwie i w Estonii, zlokalizowanych na granicy między UE i Rosją (odpowiednio 85 proc. i 62 proc. całkowitego transportu kolejowego w 2017 r.), a także w Holandii (61 proc.) – z kluczowym portem w Rotterdamie. W Polsce przeważają przewozy krajowe, stanowiące obecnie 70 proc. ogółu kolejowych przewozów towarów. Jednocześnie transport koleją odpowiada zaledwie kilkunastu procentom wielkości przewozów transportem samochodowym.
→ Istnieje potrzeba dalszego rozwoju transportu kolejowego, co wiąże się z koniecznością doinwestowania kolei, poprawę przepustowości, modernizacji, rozbudowy mijanek, wymiany taboru i automatyzacji oraz rozwoju terminali. → Przewóz towarów koleją na większą odległość jest tańszy (niż np. transport lotniczy), bardziej ekologiczny i może być szybszy (niż np. wysyłka drogą morską). Zalety, w połączeniu z dynamicznie rozwijającą się infrastrukturą kolejową i taborem, pozwalają przypuszczać, że transport szynowy będzie nabierał znaczenia w przewozach ładunków po kontynencie euroazjatyckim. UE zakłada, że do 2030 r. udział kolei w przewozach towarów wzrośnie do 30 proc. W Polsce stanowi obecnie 12 proc. → Rozwój transportu kolejowego wzmacnia międzynarodowe powiązania infrastrukturalne, ułatwia i przyspiesza wymianę handlową, a tym samym podnosi pozycję państwa na arenie międzynarodowej. Na rozwój transportu intermodalnego (połączenie transportu kolejowego i samochodowego) duży nacisk kładzie się w Strategii na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.).
